Rozhovor s Robertem Maklowiczem zpět

Píše se o vás, že jste kuchař, kritik, publicista, historik….jak byste se Vy sám vlastně profesně charakterizoval, co je vám jako označení nejpříjemnější?!

Vystudoval jsem historii na Jagiellonské univerzitě v Krakově, živil jsem se jako novinář (ještě občas něco napíšu), vaření je jen mým koníčkem.  Určitě nejsem kuchař z povolání, ale spíše milovník a popularizátor gastronomie obecně.

Natáčení v České Republice, co se Vám vybaví za pocity a vzpomínky…charakterizujte návštěvu?

Natáčení bylo fantastické. Není umění sednout do letadla, letět na druhý konec světa a kochat se exotikou. Pravým uměním je podle mého názoru hledání pokladů v nejbližším okolí. Už dávno jsme chtěli natočit pořady o jedné z mých nejoblíbenějších oblastí v Evropě, o Moravě. Tento region je nám velice blízký, ať už vzdáleností ale i kulturních vazeb a je také tak odlišný, neporovnatelný s  jiným místem na zemi. Úspěch celkového projektu je také závislý na lidech a organizaci štábu, který nás pozval a také organizaci natáčení. Tady v Čechách to fungovalo bezchybně.
Setkali jsme se s báječnými lidmi, výsledky naší práce jsou více než uspokojující. Přesvědčil jsem se o tom na vlastní kůži, měl jsem možnost vidět už tři hotové díly našeho pořadu.

Ve štábu Vás doprovází Vaše sympatická a hezká žena  Agnieszka pracuje vyloženě ve vašem natáčecím týmu nebo jezdí jako doprovod?

Agnieszka je producentkou a také vedoucí filmové a televizní produkce, studovala filmovou školu v Lodži, je velmi důležitým členem mého štábu.

Které jídlo z české kuchyně Vám nejvíce chutnalo???

Mám moc rád knedlíky v různých variantách, nejen moravské, tyrolské, bavorské.  Stydím se přiznat, že jsem poprvé v životě jedl karlovarský knedlík, opečené klobásky nařezané do palmy a dvě deci frankovky - to je vyznání víry každého obyvatele střední Evropy.

Co Vás naopak zklamalo?

Nikdo mě nepřesvědčí, že utopenci jsou delikatesa.  Párky v octovém nálevu pro mě nikdy žádnou delikatesou nebyly.

Která památka Vás nejvíce uchvátila?

Jsem velkým fanouškem Hrabalovy prózy. V minulosti jsem zavítal do Nymburka, abych uctil památku strýce Pepina. Neměl jsem tušení, že na Nymburk si ve filmu Jiřího Menzela zahrály Dalešice. Nádherný pivovar, výborné pivo a výborná kuchyně a ještě navíc kontext Postřižin - kouzelné místo.

Je něco, co jste u nás nečekal?

Jsem v České republice dost často, také v souvislosti s mou další obchodní činností. Zabývám se dovozem vín z Jižní Moravy, takže všechna příjemná i nepříjemná překvapení mám už za sebou.

Jakou delikatesu polské kuchyně byste mi doporučil ochutnat? Který pokrm je tradiční a všichni jej milují?

Podle mého skromného názoru neexistuje pojem „národní kuchyně“.  Ku příkladu francouzská kuchyně není celek, je to jen soubor provensálské, bretaňské, normandské a baskické kuchyně atd.

Pojem „česká kuchyně“ bych používal jedině v souvislosti s Čechami, bez Moravy a Slezska. Jsou to dvě kulturně i gastronomicky odlišné entity. Podobné je to také s polskou kuchyní. Před 125 lety polské území okupovalo Prusko, Rusko i Rakousko. V 19. století vznikala moderní polská kuchyně, ale ještě dodnes jsou v naší kuchyni patrné vlivy těchto kultur. V Krakově a dávné Haliči, zemích patřících historicky k Rakousku- Uhersku, obyvatelé jedli knedlíky, guláše, paprikáše, pišingry atd.  Zcela gurmánsky odlišné je dříve pruské Slezsko nebo východní část země, kde jsou patrné gastronomické vlivy z východu ukrajinské, běloruské a tatarské kuchyně. Naštěstí neexistuje žádné jídlo, které by milovali všichni Poláci, naše kuchyně by byla strašně nudná.

Jak Poláci vnímají Čechy jako národ?

Jsme sousedé, takže stále ještě někde platí stereotypy Poláka jako fanatického katolíka, lenivého a pořád opilého a na druhou stranu Čecha - Pepíka, bojácného, proruského Švejka, věčně kolaborujícího s nepřítelem. To se ale mění a mladé generace se to vůbec netýká. Naše vzájemné sousedské vztahy ovlivnily ve 20. století dvě historické události: odtržení „ Zaolší“ od Polska, v době polského protibolševického odporu a také hanebná účast Polska v „Mnichovu“ v roce 1938. Ale to je minulost. Máme otevřené hranice, společnou Evropu, česká kultura se stává v Polsku čím dál tím populárnější. Česká kinematografie i literatura si mezi našimi sousedy získávají více a více fanoušků. Nemám důkladné informace o tom, jaká je recepce polské kultury v Čechách, ale mohu neskromně podotknout, že moje kniha „Café Museum“ byla přeložena a vydána v češtině.

Je nějaká otázka na kterou se Vás nikdo nikdy nezeptal a chtěl byste?

Bohužel, žádná nezodpovězená otázka mně nenapadá.

Mohl byste něco originálního vzkázat našim čtenářům?

Srdečně zdravím všechny Vaše čtenáře ze slunné Dalmácie a připíjím mým oblíbeným moravským vínem k úspěchu všech obyvatel střední Evropy, bez dělení na tzv. národnosti.

Polská verze rozhovoru:

W prasie jest Pan określany jako kucharz, krytyk, publicysta, historyk.....które określenie według Pana do Pana najbardziej pasuje???

Jestem historykiem z wykształcenia, studiowałem historię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, pracowałem jako dziennikarz i nadal to okazjonalnie czynię, a gotowanie jest tylko moim hobby. Zatem z pewnością nie jestem kucharzem, jedynie popularyzatorem kuchni.

Proszę przypomnieć sobie nakręcanie w Republice Czeskiej- jakie ma pan wrażenia, wspomnienia??? Proszę scharakteryzować nakręcanie…

Było fantastycznie. Nie jest sztuką wsiąść w samolot, polecieć na drugi koniec świata i zachwycać się egzotyką, prawdziwa umiejętność to odkrywanie skarbów w najbliższym sąsiedztwie. Od dawna chcieliśmy nakręcić programy na Morawach, to jeden z moich ulubionych regionów w Europie, jakże nam bliski, nie tylko z powodu odległości, lecz i kulturowych powiązań, a zarazem całkowicie odrębny, nie do pomylenia z żadnym innym miejscem na ziemi. Końcowy sukces realizacji programów zależy wszakże od strony zapraszającej i organizacji zdjęć, tutaj wszystko działało bez zarzutu. Spotkaliśmy serdecznych ludzi, rezultaty naszej pracy są więcej niż zadowalające, wiem to bo widziałem już trzy gotowe odcinki. 

Wizytę w Czechach z Panem absolwowała również pana urocza żona Agnieszka, pracuje z panem jako członek ekipy czy tylko towarzyszy Panu w ciągu podróży???

Agnieszka jest producentem i kierownikiem produkcji filmowej i telewizyjnej, studiowała w szkole filmowej w Łodzi, jest zatem bardzo ważnym członkiem ekipy.

Który pokarm kuchni czeskiej Panu najbarziej smakował????

Uwielbiam knedle we wszystkich postaciach, nie tylko morawskie czy czeskie, również austriackie, tyrolskie, bawarskie. Aż wstyd się przyznać, ale podczas tego wyjazdu pierwszy raz w życiu jadłem knedliki karlowarskie. Gulasz na winie, karlowarski knedlik, nacięte w palmę kiełbaski, na to surowa cebula i sadzone jajko oraz kieliszek frankovki - oto wyznanie wiary każdego Środkowego Europejczyka.

Który pokarm Pana zawiódł???

Nikt mi nie wmówi, że utopence są dobre. Serdelki na zimno z octowej zalewy zawsze wydawały mi się czymś okropnym.

W czasie nakręcania Pan odwiedził badzo dużo miejsc, restauracji, oraz pamiątek. Która pamiątka Pana zauroczyła???

Jestem wielkim admiratorem prozy Hrabala. Byłem kiedyś w Nymburku, by oddać hołd stryjowi Pepinowi, ale nie miałem pojęcia, że w filmie Menzla rolę Nymburka zagrały Dalešice. Przecudny browar, doskonałe piwo i świetne jedzenie, do tego kontekst Postrzyżyn - magiczne miejsce. 

Istnieje coś co Pana w Czechach absolutnie zaskoczyło???

Bywam w Republice Czeskiej dość często, również w związku z innym mym zajęciem, mianowicie importuję wino z Moraw, zatem wszystkie ewentualne zaskoczenia mam już za sobą.

Który pokarm typowo polski by mi Pan osobiście zaoferował????? Istnieje jakieś  tradycyjne jedzienie które lubią wszyscy Polacy????

Mym skromnym zdaniem nie istniej coś takiego jak kuchnia narodowa. Kuchnia francuska nie istnieje jako jedność, to tylko zbiór kuchni prowansalskiej, bretońskiej, normandzkiej, baskijskiej itp. Pojęcia "kuchnia czeska" używałbym jedynie w odniesieniu do Czech, bez Moraw i Śląska, bo to dwa nieco osobne kulturowo i jedzeniowo byty. Podobnie jest z Polską. Przez 125 lat ziemie polskie zajmowały Prusy, Rosja i Austria. W XIX wieku kształtowała się nowoczesna kuchnia, zatem do dziś mamy w polskiej kuchni wpływy tych trzech  tradycji. W Krakowie i dawnej Galicji, ziemiach niegdyś austro-węgierskich, jada się strudle, knedle, gulasze, paprykarze, piszingera. Zupełnie inne rzeczy popularne są na pruskim niegdyś Śląsku czy na wschodzie kraju, gdzie wyraźne są kulinarne wpływy wschodnie, ukraińskie, białoruskie czy tatarskie. Na szczęście nie ma niczego takiego, co lubią wszyscy Polacy, to byłoby strasznie nudne.

Co myślą Polacy o Czechach jako o narodzie???? Istnieją wśród jakieś stereotypy dotyczące Czechów????

Jak to u sąsiadów, cały czas pokutują gdzieś jeszcze stereotypy Polaka, fanatycznego katolika, leniwego i wiecznie pijanego, czy też Czecha - Pepika, tchórzliwego i prorosyjskiego Szwejka, zawsze kolaborującego z wrogiem. To się jednak zmienia i młodych już całkowicie nie dotyczy. Na naszych stosunkach w XX wieku zaciążyły dwa fakty: zajęcie siłą przez Czechy Zaolzia, w czasie, gdy polska armia odpierała bolszewicką agresję, oraz haniebny udział Polski w rozbiorze Czechosłowacji w 1938 roku. To jednak historia. Mamy otwarte granice, wspólną Europę, w Polsce zainteresowanie czeską kulturą jest ogromne, czeskie kino i literatura biją rekordy popularności. Nie wiem zbyt dobrze, jaka jest recepcja kultury polskiej w Czechach, choć nieskromnie dodam, że niedawno moją książkę "Cafe Museum" przetłumaczono i wydano po czesku.    

Istnieje jakieś pytanie które Pan jeszcze nigdy nieotrzymał a chciałby otrzymać????

Niestety nic nie przychodzi mi do głowy.

Prosimy o oryginalne pozdrowienia dla naszych czytelników.

Najniższe ukłony dla Szanownych Czytelników. Teraz jestem w Dalmacji i wznoszę właśnie toast morawskim winem za pomyślność wszystkich obywateli Środkowej Europy, bez podziałów na tak zwaną narodowość!  

Video - Maklowicz w podróźy Morawy - Jak z obrazka
Další fotdokunetace: www.maklowicz.pl

Autor článku: Monika Růžičková
Překlad: Nela Gryczová